Halk Kütüphanelerinde Yaz Dönemi Okuma Programlarının Avantajı:
- Halk kütüphanelerinde bulunan okuma materyallerini kullanarak çocuklar gelişimsel açıdan en kritik olan dönemde ve hatta sonrasında okuma becerilerini ilerletebilirler.
- Kitaplara erişemeyen çocuklar halk kütüphanelerinden hiçbir ücret ödemeden ödünç kitap alabilir ve bütün yaz boyunca okumaya devam edebilirler.
- İstikrarlı okuma becerileri geliştirerek, çocuklar kendilerine bütün hayatları boyunca fayda sağlayacak ilave öğrenmenin kapılarını açarlar.
Halk Kütüphanelerinde Örnek Bir Yaz Tatili Okuma Programı
Yaz dönemi okuma programı her yıl düzenli olarak yapılan ve çocukları, gençleri ve aileleri okumak ve diğer aktiviteler için kütüphanelerde bir araya getiren bir programdır.
Halk kütüphaneleri, okuma programının tanıtımını yapmak için yerel okullar ve gençlik organizasyonları ile işbirliği yapar. Program kapsamında, okuyan çocuklar sahip oldukları merak ve yaratıcılığı destekleyen aktiviteler yaparlar. Halk kütüphanelerdeki Gençlik Bölümlerinde çalışan kütüphaneciler çocuklara okuma materyali seçiminde yardımcı olur ve hikaye anlatıcılığı, okuyarak tiyatro oynamak ve kitap tartışmaları gibi okur-yazarlığı geliştirecek programlar sağlarlar.
Kütüphane etkinlikleri okul öncesi çağdaki ve daha büyük çocuklara uygulamalı bilim ve matematik fırsatları sunar.
Halk Kütüphanelerinde Yaz Tatili Okuma Programı; yerel okullar, yerel çocuk-merkezli kurum ve kuruluşlar ve ailelere hizmet veren toplum tabanlı organizasyonlara yereldeki tüm çocuklara ve ailelere fayda sağlamak için birlikte çalışma fırsatı sunar.
Yaz Döneminde Okumanın Önemi
2009 yılındaki bir resmi bir internet yayınında, ABD Eğitim Bakanı Arne Duncan yaz dönemi öğrenme kaybını “yıkıcı” olarak tanımladı. Araştırmacıların sık sık “yaz kaydırağı** (summer slide)” diye söz ettikleri şey budur.
Okulların verdiği yaz tatili aralarının ortalama bir öğrenci için bir aylık öğretim süresine eşdeğer kayba neden olduğu, dezavantajlı öğrencilerde bu etkilenmenin daha da fazla olduğu tahmin edilmektedir (Cooper, 1996). Araştırmacılar 9. Sınıflarda görülen okuma başarısı açığının üçte ikisinin ilkokul yıllarındaki yaz tatili öğrenme fırsatlarına eşitsiz erişim ile açıklanabileceğini, bu açığın neredeyse üçte birinin daha çocuklar okula başlarken mevcut olduğu sonucuna ulaştılar (Alexander, Entwistle & Olsen, 2007).
Var olan araştırmalar gösteriyor ki yaz tatilinde okuma alışkanlığının erken dönemde kazanılması daha sonraki başarılar için temel oluşturmada kritik öneme sahiptir. Yaz dönemi öğrenme araştırmaları kabaca aşağıdaki başlıklar altında kategorize edilebilir:
- Yaz dönemi öğrenme kaybının dezavantajlı çocuklar üzerine etkisi
- Kitaplara erişim ve okumaya ayrılan zaman
- Başarılı okuma deneyimlerinin önemi
- Yenilikçi yaz dönemi okuma programlarının etkisi
1. Yaz Dönemi Öğrenme Kaybının Dezavantajlı Çocuklar Üzerine Etkisi
Baltimore bölgesi öğrencilerini derinlemesine çalıştıkları bir araştırmada, Alexander ve ark. (2007), hem daha iyi durumdaki hem de dezavantajlı geçmişi olan öğrencilerin eğitim öğretim yılı boyunca benzer kazanımlar yaptığı sonucuna varmıştır. Ancak, yaz dönemi boyunca dezavantajlı durumda olan öğrenciler belirgin bir şekilde okumada geri kalıyorlardı. Bu bulgu yalnızca eğitimin önemini doğrulamıyor, aynı zamanda farklı sosyoekonomik altyapıları olan öğrenciler arasındaki bariz eşitsizliklere de işaret ediyordu. Dr. Beth Miller (2007) “Çocukların okul dışında, toplumda ve aile içinde sahip olduğu fırsatlar ve deneyimler gibi diğer faktörler okul notlarındaki fark ile sonuçlanır.” varsayımında bulunur. Öğrencilerin akademik başarıda yaşadığı eşitsizlikler çoğunlukla okul dışında kitaba erişim, pozitif okuma uygulamaları ve kendi kendine keşif ve okumayı destekleyen kuruluşlarla bağlantıda olma konularındaki farklılıklardan kaynaklanmaktadır.
2. Kitaplara Erişim
Mc-Gill Franzen and Allington (2004)’a göre, “Çok fazla çocuk yazın zamanını okuyacak kitabı olmadan geçiriyor.” Çalışmalar yaz tatili dönemlerinde çocukların kitaba erişiminde yeni yollar bulunması gerektiğine atıfta bulunuyor. Bu fikir yaz döneminde öğrenmeyle ilişkili en etkili faktörün okumak olduğunu bulan Barbara Heyn (1978)’in araştırmasıyla da destekleniyor. Krashen (2004) tarafından yapılan ileri araştırmalar “Kitaba daha fazla erişimin daha fazla okumayla sonuçlandığı”nı bildirmiştir. McQuillan’e göre (1998) “Öğrencilerin okuma materyallerine erişim süresi ve kalitesinin okuyarak geçirdikleri zaman ile anlamlı bir şekilde ilişkili olduğu ve dolayısıyla bunun okuma başarısında en önemli belirleyici olduğuna dair kayda değer miktarda kanıt vardır”. Çalışmalar gösteriyor ki daha çok okuyan öğrenciler daha iyi okuyor; ayrıca daha iyi yazıyor, daha iyi heceliyor, daha geniş kelime hazineleri ve karmaşık dil bilgisi yapılarının daha fazla hakimler (Krashen, 2009).
3. Başarılı Okuma Deneyimlerinin Önemi
Çocukların okuma gelişimi ile ilgili çalışmalarında McGill-Franzen ve Allington (2003), okuma yeterliğinin gelişiminde yoğun ve başarılı okuma deneyimlerinin önemine değinir. Eğer çocuklara kendi seçtikleri konularda dinleme, tartışma ve kitap okuma fırsatı verilirse, çok kapsamlı bir bilgi altyapısı geliştirirler ve bu onların kazandıkları bağımsız okuma alışkanlığına kendilerini kaptırmaları için bir platform görevi görür. Cunningham ve Stanovich (1988)’e göre pozitif okuma gelişiminin anahtar ön göstergeleri okumayı öğrenirken başarı hissetmek ve okumayla ilgili sayısız fırsat ve deneyimlerdir. Okurken keyif alan çocuklar daha fazla ve aynı zamanda daha yetkin okuyacaklardır. Ulusal Eğitim Enstitüsü (National Institute of Education) (1988)’in bir raporunda “…okul dışında yapılan okuma miktarının tutarlı bir şekilde okuma başarısı kazanımları ile ilişkili olduğu” sonucuna varılmıştır.
4. Yenilikçi Yaz Dönemi Okuma Programlarının Etkisi
Halk kütüphanelerinde yaz dönemi okuma programları “yaz kaydırağı** (summer slide)” için bir çözümdür. Miller (2007) tarafından yaz dönemi okuma programlarının bir analizinde, gelişim prensipleri ile akademik zenginliği birlikte sunan hibrit programlardan çocukların yarar görebileceği tespit edilmiştir. Kütüphanelerde yaz dönemi okuma programları bu hibrit programlara bir örnektir. Barbara Heyn (1978)’in bulgularına göre “Halk kütüphaneleri yaz boyunca çocukların zihinsel gelişimine okullar da dahil olmak üzere herhangi bir kamu kurumundan daha fazla katkıda bulunmuştur.” Drs. Celano ve Neumann (2001), çalışmalarında halk kütüphanelerinde yaz dönemi okuma programlarına katılan çocuklarla yerel eğlence amaçlı yaz dönemi programlarına katılan çocuklar arasındaki farkları izlemişlerdir. Kütüphane programlarındaki çocukların okur-yazarlık ile ilişkili aktivitelere ilave olarak, masal saati, sanat ve el sanatları aktiviteleri ve okuma deneyimini kuvvetlendirmek için tasarlanmış diğer özel etkinliklerden akademik olarak fayda sağladığı sonucuna varmışlardır.
Şu ana kadar olan araştırmalar yaz döneminde okuma arttıkça yaz dönemi öğrenme kaybının azaldığına dikkati çekiyor. Eğitim Bakanı Arne Duncan, “Yaz kaydırağının önüne geçmek adına atılacak anahtar adımlardan biri, çocukların öğrenme, büyüme ve gelişmelerine yardımcı olmak için gün içinde ve yıl boyunca okul dışında geçirilen zamanı avantaja çeviren yüksek kaliteli programlar geliştirip başlatmaktır.” ifadesinde bulunmuştur (Elling, 2009).
*Library System of Lancaster County-The Importance of Summer Reading: Public Library Summer Reading Programs and Learning makalesinden çevrilmiştir.
**yaz kaydırağı: öğrencilerin, özellikle de düşük gelirli aileden olanların, bir önceki okul yılında kazandıkları başarı ve becerilerin bir kısmını kaybetmeye yatkınlıklarını ifade eder. Pratik yapılmamasına bağlı olduğu düşünülür.
Çevirmen: Sevcan Bilgin (Çeviri desteği için Kütüp-Anne Gönüllümüz Sevgili Sevcan Bilgin’e teşekkür ederiz.)
Kaynaklar:
Allington, R. L., McGill-Frazen A., Camilli G., Williams L., Graff J., Zeig J., Zmach C., & Nowak R. (2010). “Addressing Summer Reading Setback Among Economically Disadvantaged Elementary Students.” Reading Psychology, (31) 5, 411-427
Alexander, K., Entwistle D., & Olsen L. (2007). “Lasting Consequences of the Summer Learning Gap.” American Sociological Review. no. 72, 167-180.
Anderson, R.C., Hiebert E.H., Scott J.A. & Wilkinson I.A.G. (1985). Becoming a Nation of Readers: The Report of the Commission on Reading [ERIC]. Washington D.C.: US Department of Education, National Institute on Education.
Anderson, R.C., Wilson P.T., & Fielding L.G. (1988). “Growth in Reading and How Children Spend Their Time Outside of School.” [ERIC] Reading Research Quarterly. no.23, 285-303.
Borman, G.D., & Boulay, M. (Ed.). (2004). Summer Learning: Research, Policies, and Programs. Mahweh, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Celano, D., & Neuman S.B. (2001, February). The Role of Public Libraries in Children’s Literacy Development: An Evaluation Report. Harrisburg: Pennslvania Library Association.
Cooper, H., Nye B., Linsey J., et al. (1996). “The Effects of Summer Vacation on Achievement Test Scores: A Narrative and Meta-Analytic Review.” [ERIC] Review of Educational Research, no. 66, 227-268.
Cunningham, A.E., & Stanovich, K.E. (1998). “What Reading Does for the Mind.” [ERIC]American Educator/American Federation of Teachers. Spring/Summer, 1-8.
Cunningham, J.W. (2001). “Report of the National Reading Panel: teaching children to read: An evidence-based assessment of the scientific research literature on reading and its implications for reading instruction.” Reading Research Quarterly, 36(3), 326-335.
Dominican University. (2010, June 22). The Dominican study: public library summer reading programs close the reading gap.
Ed.gov, Pressroom (2009, July) Retrieved August 21, 2009, from Ed.gov web site
Elling, D.M. (2009, July) “Department of Ed encourages summer learning programs.” Retrieved August 21, 2009, from Mott News web site
Heyns, B. (1978) Summer Learning and the Effects of Schooling. New York: Academic Press Inc.
Krashen, S., (2009). Anything but Reading. [ERIC] Knowledge Quest, 37 (No.5), 19-25.
Krashen, S. (2004) The Power of Reading: Insights from the Research, 2nd edition. Portsmouth, NH: Heinemann.
Krashen, S., & Shin F. (2004). Summer Reading and the Potential Contribution of the Public Library in Improving Reading for Children of Poverty. Public Library Quarterly, 23 (3/4), 99-109.
McGill-Franzen, A., & Allington R. (2003 May/June) “Bridging the Summer Reading Gap.”Instructor, 112 no.8.
McGill-Franzen, A., & Allington R. (2004) “Lost Summers: Few Books and Few Opportunities to Read.” Retrieved August 21, 2009, from Reading Rockets
McLaughlin, B., & Smink J. (2009, June) “Summer Learning: Moving form the Periphery to the Core.” The Progress of Education Reform, no. 3.McQuillan, J. (1998). The Literary Crisis: False Claims, Real Solutions. Portsmouth, NH: Heinemann. In J.T. Guthrie & E. Anderson (Eds.) Engaged reading: Processes, practices, and policy implications (pp.17-45). New York: Teachers College.
Miller, B.M. (2007) “The Learning Season: The Untapped Power of Summer to Advance Student Achievement.” Nellie Mae Education Foundation, 1-70.
Stanovich, K.E. (2000). Progress in Understanding Reading: Scientific Foundations and New Frontiers. New York: The Guilford Press.
